"ဂွ"

ဂွမြို့နယ်အား (၁၂-၁၂-၁၉၇၂) ရက်နေ့တွင် ပြည်ထဲရေးနှင့် သာသနာရေး၀န်ကြီးဌာန၏အမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ် ၁၁၃/၃၂/စိတ် (၁)ဖြင့် မြို့ပေါ်(၃)ရပ်ကွက်ပါ၀င်၍ ဂွမြို့ဟု ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။ မြို့နယ်အကျယ်အဝန်းမှာ ၅၆၆၄၆၉ ဧက ကျယ်ဝန်းပါသည်။ အရှေ့မှအနောက်သို့ ၂၅ မိုင်ရှိပြီး တောင်မှမြောက်သို့ ၆၄ မိုင်ရှည်လျားပါသည်။ ဂွမြို့နယ်၏ အရှေ့ဘက်တွင် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးရှိ အင်္ဂပူမြို့နယ်၊ရေကြည်မြို့နယ်၊လေးမျက်နှာမြို့နယ်တို့နှင့်နယ်နမိတ် ထိစပ်လျှက်ရှိပြီး တောင်ဘက်တွင် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ သာပေါင်းမြို့နယ်၊ အနောက်ဘက်တွင် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၊ မြောက်ဘက် တွင် သံတွဲမြို့နယ် တို့နှင့်ထိစပ်လျှက်ရှိပါသည်။

ဂွမြို့နယ်သည် ပင်လယ်ကမ်းစပ်မှ ၅ မိုင်ခန့်အထိသာ မြေပြန့် ရှိပြီး မြောက်ဘက်တွင် အနည်းငယ်ကျယ်ဝန်း၍ တောင်ဘက်သို့ တဖြည်းဖြည်းကျဉ်းမြောင်းလာပါသည်။ တောင်ကုန်းတောင်တန်း ပေါများပြီး ဒီရေရောက် ချောင်းငယ်မြောင်းငယ်များသည်။ ဂွမြို့နယ် တွင် လူမနေကျွန်း ၁ ကျွန်းရှိပါသည်။ ထင်ရှားသောကျွန်းမှာ ဂွကျွန်း ဖြစ်ပါသည်။ ထင်ရှားသော မြစ်ချောင်းများမှာသစ်ကောက်ချောင်း၊ပေါက်တူးချောင်း၊ဒေါင့်ချောင်း၊ ကျိန္တလီချောင်းနှင့် ကျောက်ပါးစပ်ချောင်းတို့ဖြစ်ကြပါသည်။ မြို့နယ်အတွင်းရှိ အမြင့်ဆုံးတောင်မှာ တောင်နီတောင် ဖြစ်ပြီး ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ၄၀၆၅ ပေတွင် တည်ရှိ၍ အနိမ့်ဆုံးအရပ်ဒေသမှာ မြို့နယ်၏တောင်ဘက်ပိုင်း ဖြစ်ပါသည်။

ဒေသသမိုင်းအကျဉ်း

မြန်မာသက္ကရာဇ် ၈၉၀ခုနှစ်၊ ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၅၂၈ခုနှစ်တွင် အင်းဝမြို့တော်၌ စိုးစံသောရှမ်းမင်း စုလုံ၏သား သိုဟန်ဘောသည် ဘုရားစေတီများကို ဖျက်ဆီးခြင်း၊ သံဃာတော်များကို နှိပ်စက်ခြင်း တို့ကြောင့် ရွှေဘိုမြို့ မြောက်ဘက်တွင် မကျည်းတုံးကျေးလက်မှ ဆရာတော် ဦးဝိမလနှင့် ဒကာ၊ ဒကာမတို့သည် ဂွဒေသသို့ ရောက်ရှိ လာခဲ့ကြသည်။ ဆရာတော် နှင့် ဒကာ၊ ဒကာမများသည် ယခု ဂွမြို့၊ ဓါတုလမ်းအဆုံး ဦးသာအေး အိမ်နေရာတွင်ဘုန်းကြီးကျောင်း ဆောက်လုပ်ကြပြီး ရွာမရပ်ကွက်နေရာတွင် လူအများစတင် နေထိုင်ခဲ့ကြပါသည်။ ထိုသို့ဖြင့် ရွာသည် တစ်စတစ်စ ကျယ်ဝန်းလာ၍ ဘုန်းကြီးကျောင်းများကို ယခုညောင်ဝိုင်းကျောင်းနေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ ဆောက်လုပ်ကိုးကွယ်ကြပါသည်။ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၁၀၉ ခုနှစ်မှ ၁၁၂၇ ခုနှစ်ခန့်တွင် ဘင်ဂေါနယ်၊ ဒီယင်းဂါးရှိ ပေါ်တူဂီရေတပ်(အိန္ဒိယ မဂိုဘုရင်၏ကြေးစားတပ်)နှင့်ရခိုင်လူမျိုးများပူးပေါင်း၍ ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက် ဓါးပြတိုက်သဖြင့် ၎င်းတို့ရန်ကို ကာကွယ်နိုင်ရန် ဂွမြို့ ပင်လယ်ကမ်းခြေနှင့်အနီးဆုံးနေရာတွင် ကင်းရုံဆောက်လုပ်ခဲ့ပါသည်။ ကင်းရုံနေရာသို့ လူများပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြသဖြင့် လူနေ ရပ်ကွက်ဖြစ်လာကာ ကင်းရုံရပ်ကွက်ဟု ခေါ်လာပါသည်။ မြန်မာ သက္ကရာဇ် ၁၂၂၈ခုနှစ်တွင် ကင်းရုံကျောင်း တိုက်နေရာ၌ ဆရာတော် ဦးစန္ဒာမာလသည် သီတင်းသုံး နေထိုင်ခဲ့ပါသည်။ ဂွမြို့အနီး ဂွချောင်း သို့ ပင်လယ်၀မှ ဆန်တက်လာသောအခါ ချောင်းလက်တက် (၃)ခုကို တွေ့ရပါသည်။တတိယမြောက်ချောင်းလက်တက်သည် ရွာမရပ်ကွက် အနောက်ဘက် မင်းတောင်ခြေရင်းတွင် ရှိသည့်ဦးညီပုလယ်ထိလှေများ ၀င်ထွက်သွားလာနိုင်ပါသည်။ ဆရာတော် ဦးဝိမလသည် တစ်နှစ်ပတ် လုံးလုပ်ကိုင် စားသောက်နိုင်ရန်ရေငန်တားဆည်တစ် ခုကိုတည်ဆောက်ခဲ့ပါသည်။ ဆည်အတွင်းတွင် သိမ်တစ်လုံး ဆောက်လုပ်လှူဒါန်းခဲ့ ပါသည်။ ၎င်းသိမ်ကိုအစွဲပြု၍သိမ်ကုန်းဟုခေါ်တွင်လာပါသည်။ ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၇၇၆ ခုနှစ်တွင် ကုန်းဘောင်မင်းဆက်၌ စဉ့်ကူးမင်း နန်းတက်သောအခါ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ရမ်းဗြဲမြို့သား ဦးစန္ဒဘော်ကို ဂွမြို့စား အဖြစ်ခန့်အပ် ခဲ့ပါသည်။ ၎င်းသည် ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၇၇၈ ခုနှစ်တွင် သိမ်ကုန်းစေတီ၊ ဓါတုလမ်းအဆုံးတွင် စေတီတစ်ဆူတည်ထား ကိုးကွယ်ခဲ့ကြပါသည်။ ဂွမြို့သည် ယခင်ကဂွချောင်း၊ ရဟိုင်ကူးတို့ ချောင်းဆုံတွင်တည်ရှိသဖြင့် ခွချောင်းရွာ ဟု အမည် တွင်ခဲ့ပါသည်။ နောင်အခါတွင် အင်္ဂလိပ်စာအဖြစ် "GWA" ကို မြန်မာ အသံထွက် "ဂွ"ဟုထွက်သဖြင့် ဂွအဖြစ်သာ ရေးသားသုံးနှုန်းလာဟန်တူပါသည်။ တစ်ချို့က ဂွတည်ရှိသည့် ပင်လယ်အော်အဝသည်"ဂ"ပုံသဏ္ဍာန်ဖြစ်ပြီး ဂွကျွန်းက ဝဆွဲ ကဲ့သို့ဖြစ်နေသဖြင့် ဂွမြို့ဟု ခေါ်တွင်လာကြောင်းလည်း ပြောဆိုကြပါသည်။ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ ပထမစစ် ပြီးသောအခါ ဂွချောင်းရွာသည် အင်္ဂလိပ်သိမ်းပိုက်သော နယ်မြေ အတွင်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၈၇၂ ခုနှစ် ဂွချောင်းရွာ တွင် မြို့ပိုင်ရုံးစိုက်ခဲ့ရာမှ ဂွမြို့ဟုခေါ်တွင်လာခဲ့ပါသည်။