မန္တလေး ကိုဗစ်ဖြစ်ပွားမှု တဖြည်းဖြည်း တက်နေဦးမယ်

မန္တလေးတိုင်းမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှု တိုးလာချိန် ကာကွယ်ရေးတွေကို ဖိဖိစီးစီး လုပ်ဆောင်နေပါပြီ။ အခုချိန်ထိ စုစုပေါင်း ပိုးတွေ့သူ ၇,၀၀၀ ကျော်၊ သေဆုံးသူ ၇၀ ကျော်၊ ဆေးရုံဆင်းသူ ၄,၀၀၀ ကျော်နဲ့ ကုသခံနေရသူ ၂,၅၀၀ ကျော်လာချိန်မှာ အိမ်မှာနေရေး Stay Home ပညာပေးအပြင် ဒဏ်ခတ်တာပါ တင်းကျပ်လိုက်ပါပြီ။ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး ကျန်းမာရေးပါ တွဲကိုင်ထားတဲ့ ဆေးတက္ကသိုလ်ဆရာဟောင်း ဝန်ကြီးချုပ် ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင်ကို ကိုဝင်းမင်းကမေးရာမှာ ပိုးစစ်တာ၊ Quarantine ခွဲထားတာနဲ့ ကုသတာအတွက်လည်း ပြင်ထားပြီး အားလုံးရဲ့လိုက်နာမှုနဲ့အတူ ထိန်းချုပ်နိုင်မှာပါလို့ဆိုကာ ခုလို စရှင်းပြပါတယ်။

ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင် - “ခြုံပြီးပြောရရင်တော့ Stay at Home (အိမ်မှာနေရေး) ကို Enforce (လိုက်နာအောင်အရေးယူတာ) လုပ်တာပေါ့နော်။ Stay at Home ပြောတဲ့ဟာက ကျနော်တို့ မေတ္တာရပ်ခံချက်ဖြစ်ဖြစ် နေလိုက်တဲ့အခါကြတော့ ကျနော်တို့ လူစုလူဝေးလည်း တွေ့နေရတာပဲလေ။ တချို့လည်း စည်းကမ်းလိုက်နာမှု နည်းနည်း အားနည်းတယ်။ ဈေးတွေမှာလည်း ဈေးဝယ်တဲ့သူရော ဈေးရောင်းတဲ့သူရော စည်းကမ်းလိုက်နာမှု နည်းတဲ့အခါကြတော့ Enforce တင်းကျပ်ဖို့လိုမယ်ပေါ့။ တင်းကျပ်ဖို့ဆိုတာ ဖိဖိစီးစီး လုပ်ဖို့ပေါ့နော်။ လူတွေကို ပညာပေးတာအပြင် အကယ်၍ စည်းကမ်းမလိုက်နာရင် ဒဏ်ပြန်တပ်ဖို့ဆိုပြီးတော့ စပြီး ဒီဟာကိုလုပ်တာပါ။ အဲဒီတော့ ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းကို ကြည့်လိုက်တော့ မန္တလေးခရိုင် ၇ မြို့နယ်ပေါ့၊ မန္တလေးမြို့ပါပဲဗျာ နော်၊ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှုန်းက အများဆုံးပေါ့။ လူဦးရေထူထပ်မှု များတယ်၊ ဒါ Migrant Workers (ရွှေ့ပြောင်းအခြေချလုပ်သား) တွေရှိတယ်။ အဲဒီတော့ မန္တလေးခရိုင်အတွင်းမှာ Stay at Home မေတ္တာရပ်ခံချက်ကို ဖိဖိစီးစီး လုပ်မယ်လို့လည်း ဆုံးဖြတ်တာပါ။”

ကိုဝင်းမင်း - အဲဒီတော့ အခုအနေအထားက ဘယ်လိုစိုးရိမ်ရတဲ့ အနေအထားမျိုး ရှိနေလဲဆရာ။

ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင် - “Population (လူဦးရေ) နဲ့ အချိုးကျကြည့်တော့ မန္တလေးခရိုင်အတွင်းမှာ 5% Per Thousand (လူ ၁,၀၀၀ မှာ ၅ ယောက်နှုန်း) လောက်က ဖြစ်ပွားမှုရှိတာပေါ့နော်။ 5/1000 ဆိုတာ မများဘူးလို့လည်း ပြောလို့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါလည်း များမယ်ဆိုလို့ရှိရင်လည်း များတယ်လို့ ပြောလို့ရတာပေါ့။ အဲဒီအတွက်က ဘာလဲဆိုတော့ ဂရုစိုက်ဖို့ လိုနေပြီပေါ့။ အဲဒီတော့ Case Fatality Rate (လူနာသေနှုန်း) ဒီ သေနှုန်းကတော့ 1/1000 (၁,၀၀၀ မှာ ၁ ယောက်) ပဲရှိတာပါ။ ဒါပေမယ့် မြို့တွင်းမှာ ကူးစက်မှုရှိနေတာက ဘာလဲဆိုလို့ရှိရင် ဆေးရုံကြီးမှာ အနံ့ပျောက်လို့ဆိုပြီး လာလာပြတဲ့သူက တဖြည်းဖြည်းများလာတော့ ကျနော်တို့ လူထုအတွင်းမှာ ကူးစက်မှုရှိနေတယ်လို့ ပြောနိုင်တာပေါ့နော်။ ကျနော်တို့က အဲဒါကို စိုးရိမ်တာပါ။

“အဲဒီတော့ ဒီအတွက်ကြောင့်မို့ Stay at Home ကို မန္တလေးခရိုင် ၇ မြို့နယ်ကို အဖွဲ့တွေဖွဲ့ပြီး အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေနဲ့ ထွက်ပြီးတော့ သွားတာလာတာကို စည်းကမ်းချက်အတိုင်းဖြစ်အောင် ဆိုပြီးတော့ ဆောင်ရွက်လိုက်တာပါ။ ဒီလ ၅ ရက်ကနေ ၁၈ ရက်ဆိုပြီးတော့။ ပြီးတော့ ထွက်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် လက်မှတ်တွေနဲ့ထွက်၊ အဲ ဈေးဖွင့်ချိန် သတ်မှတ်ပေးတာပေါ့၊ ဈေးဘယ်အချိန်ပိတ်ရမယ်။ နောက် လုပ်ငန်းတွေကိုလည်း မလွှဲမရှောင်သာ လုပ်ရမယ့် လုပ်ငန်းတွေဆိုရင်လည်း ထောက်ခံချက်နဲ့သွားဖို့၊ အဲ တတ်နိုင်သမျှ အိမ်ထဲမှာနေပါ ဆိုပြီးတော့ မေတ္တာရပ်ခံပြီး ဆောင်ရွက်တာပါ။”

ကိုဝင်းမင်း - ဒီနေရာမှာ ဆရာတို့ဘက်က ကြိုတင်ပြီးတော့ ပြင်ဆင်ထားမှုတွေရော။

ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင် - “Quarantine Center (အသွားအလာ ကန့်သတ်ခွဲထားတဲ့စခန်း) တွေ ၁၅ ခုလောက် ရှိတယ်နော်။ Facility Quarantine (သတ်မှတ်အဆောက်အဦမှာ ကန့်သတ်ခွဲထားတာ) ပေါ့။ ပိုးတွေ့တဲ့သူတွေနဲ့ တွေ့တဲ့ Contact (ထိတွေ့သူ) တွေကို ကျနော်တို့ ၄,၀၀၀ လောက်ကို ထားနိုင်တယ်။ စင်တာတွေ လုပ်ထားတာပေါ့၊ ကျောင်းတွေပါတယ်၊ နောက် တက္ကသိုလ်တွေပါတယ်၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေပါတယ်။ လောလောဆယ် ဆေးရုံက ၁၃ ခုလောက်ကို စီစဉ်ထားတာရှိတယ်။ လူနာအရေအတွက် 3000-Beded၊ ကုတင် ၃,၀၀၀ လောက် လုပ်ထားတယ်။ အဲ့ဒါတွေကလည်း ကျနော်တို့ ထပ်တိုးနေရတာပေါ့လေ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဟို နေပြည်တော်ဘက်လည်း ဗဟိုကူးစက်တို့ ကူးစက်ရောဂါ နှိမ်နင်းရေးတို့ လာပြီးတော့ ဝိုင်းဝန်းပေးနေကြတယ်။ ကျနော်တို့ အခု ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်နေတယ် ဆိုတာလည်း ကျနော်တို့ Test Kit တွေ ကိုယ့်ပိုက်ဆံနဲ့ ကိုယ်ဝယ်ပြီး ကျနော်တို့ မန္တလေးသားတွေက အကုန်လုံး လုပ်ပေးနေကြတယ်။ နောက်ပြီးကျတော့ Anosmia Center (အနံ့မရသူ ခွဲထားစင်တာ) ပေါ့၊ အန့ံ့မရတဲ့ သူတွေအတွက် (အကျဉ်း) ထောင်အသစ်တွေကို သီးသန့်လုပ်ပေးပြီးတော့ အနံ့မရတဲ့သူတွေ ထားတာ ရှိတာပေါ့။ အနံ့မရဘူးဆိုတော့ သူတို့က အသက်ရှူလမ်းကြောင်း သိပ်မထိသေးတဲ့အတွက် သူတို့ကို သီးသန့်စောင့်ကြည့်ပြီးတော့ ဒီလိုထားလို့ ရတာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် တကယ့်အရေးကြီးတဲ့ Ill Case (ဖျားနာလူနာ) တွေ ဘာတွေကျတော့ မန္တလေးဆေးရုံကြီးနဲ့ ဦးဇော်ဇော်တို့ရဲ့ ဧရာဝတီစင်တာမှာ လူ ၃၀၀ ကျော်လောက်ဆန့်တာကိုး။ အဲဒီမှာ High Demand Unit (အထူးအောက်ဆီဂျင်ပေးဆောင်) တို့၊ ICU (အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင်) တို့ လုပ်ပြီးထားတာပေါ့။ နောက် ကျနော်တို့က အောက်ဆီဂျင် Plant (စက်) လည်း အဲ့ဒီမှာ တပ်ထားတယ်။ လိုအပ်တာတော့ အကုန်လုပ်ထားပြီးသားပါ။ ဒီလို ၂ ပတ်လောက် ကျနော်တို့ အပြင်မထွက်ရင် Case Load (လူနာပမာဏ) ကျသွားနိုင်တယ်ပေါ့နော်။ အခုထက်ထိတော့ ဘာပဲပြောပြောတော့ ၂ ရက်တော့ ရှိသွားပြီပေါ့။”

ကိုဝင်းမင်း - အဲဒီတော့ လက်ရှိ ၂ ရက်အတွင်း ထိရောက်နိုင်တဲ့ အနေအထား ဘယ်လိုသုံးသပ်မိလဲ ဆရာ။

ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင် - “ကျနော်တို့ အခုကြည့်နေတာပါ၊ နေ့ခင်းပိုင်းတို့ ဘာတို့ ဆိုလို့ရှိရင် တစ်ကတော့ Crowded (လူစုလူဝေးဖြစ်တဲ့) နေရာတွေဘာတွေ၊ ဆိုပါတော့ ကျုံးဘေးတို့ ဘာတို့ဆိုလို့ရှိရင် လူစုလူဝေး မဖြစ်တော့တာပေါ့ဗျာ။ နောက်ပြီးကျတော့ မလိုအပ်ဘဲနဲ့လည်း အပြင်သိပ်မထွက်ပါဘူး။ နောက် ကျနော်တို့က မန္တလေးမြို့ကို ကယ်တင်နိုင်တာ မန္တလေးသားတွေပဲ ဆိုပြီးတော့ပေါ့နော်၊ Slogan (ကြွေးကြော်သံ) လေးနဲ့ စည်းကမ်းလိုက်နာကြဖို့ပေါ့၊ တော်တော်များများ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြပါတယ်။ အရေးကြီးတာက ထုတ်ထားတာ (စည်းကမ်း) တွေကိုက ဗဟိုကထုတ်ထားတဲ့ လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့အညီ နေကြထိုင်ကြဖို့ပေါ့။ အဲ့ဒါ Mask (ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်း) တွေ တပ်တာတော့ များလာပါပြီ။ အဲ့ မန္တလေးအားသာချက်တခုက ကျနော်တို့မှာ Mass Transport (လူအများသုံး မြို.တွင်းဘတ်စ်ကား၊ ရထားလိုမျိုးပို့ဆောင်ရေး) မရှိတော့ ကူးစက်မှုနှုန်းက ရန်ကုန်လောက် မများတာပါ။ ကျနော်ထင်ပါတယ် ၁၀ ရက်လောက်နေပြီဆိုရင် ကျနော်တို့ရဲ့ ပိုးတွေ့မှုနှုန်း ကျသွားတယ်ဆိုရင် ဒီလုပ်ငန်း အောင်မြင်တယ်လို့ ပြောလို့ရတာပေါ့။ လောလောဆယ်ကတော့ တဖြည်းဖြည်းချင်း တက်နေဦးမှာပဲ။”

ကိုဝင်းမင်း - နောက်ထပ်ရော စိုးရိမ်ရတဲ့ အနေအထား၊ အားနည်းချက်မျိုး ရင်ဆိုင်နေရသေးလားဆရာ။

ဒေါက်တာဇော်မြင့်မောင် - “အော် ပြောရလို့ရှိရင် ကျနော်တို့ ကားတွေက မန္တလေးမှာက ကုန်ကားတွေကို စစ်ရတယ်ဗျ။ အားနည်းချက်က ဘာလဲဆိုတော့ ကျနော်တို့စစ်ပေးတဲ့ လက်မှတ်တွေကို အတုလုပ်လာကြတာပဲဗျ။ အခု ကားပေါင်းကို ကျနော်တို့က ဘယ်လောက်စစ်ပြီးပြီလဲ ဆိုလို့ရှိရင် ယာဉ်အစီးပေါင်း ၅၀,၀၀၀ စစ်ပြီးပြီဗျာ။ အဲဒီကနေ တွေ့တာကိုက ပိုးတွေ့လူနာ ၃၅၅ ဦးရှိတယ်။ တနေ့တနေ့ ကားအရေအတွက်ကို ကျနော်တို့ ထောင်ချီလုပ်ရတယ်ဗျ။”

ကိုဝင်းမင်း - ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ် ဆရာ၊ မန္တလေးမှာ ကိုဗစ်ကို အမြန်ဆုံး ထိန်းချုပ်နိုင်ပါစေလို့လည်း ဆုတောင်းပေးလိုက်ပါတယ်။

VOA News

ယခုကဲ့သို့ နောက်ဆုံးရသတင်းများနှင့် သိရှိလိုသော ဒေသဆိုင်ရာအချက်အလက်များကို www.winnetmyanmar.com နှင့် winnetmyanmar Facebook Page တို့တွင် ဝင်ရောက်ဖတ်ရှု ရေးသား ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်။